Spis treści
ToggleCzy biotyna na wypadanie włosów to dobry pomysł?
Wypadanie włosów to problem, który może spędzać nam sen z powiek. Która z nas nie marzy o gęstych, lśniących włosach? Kiedy po raz kolejny widzimy, że na szczotce zostaje spora ilość włosów w głowie pojawia się pytanie – co pomoże na wypadanie włosów? Wielu producentów suplementów diety proponuje rozwiązać ten problem za pomocą biotyny. Czy, aby na pewno jest to dobry pomysł?
[su_spacer=”20″]
Biotyna – gwiazda suplementów na wypadanie włosów
Pewnie większość z Was zapytana o to, czym jest biotyna odpowiedziałaby, że to składnik znany z suplementów na wypadanie włosów. Faktycznie, biotyna pojawia się bardzo często w tego typu produktach. Zanim jednak przejdziemy do wyjaśnienia dlaczego się tam znajduje, warto przyjrzeć się co to za związek.
Na wstępie chciałabym zaznaczyć, że jeśli Waszym problemem jest nadmierne wypadanie włosów to jego przyczyny oraz składniki żywności, które mogą pomóc w walce z problemem opisałam w moim artykule na temat nadmiernego wypadania włosów.
Biotyna należy do witamin z grupy B choć możemy spotkać się również z tym, że określana jest jako „witamina H”. Zarówno w żywności, jak i w naszych tkankach może występować w formie wolnej lub związanej z białkiem. Pierwsza z wymienionych form wchłaniana jest niemal całkowicie. Natomiast co do biotyny związanej z białkiem nie ma na razie wystarczających informacji na ten temat. Wiadomo jednak, że aby ją „uwolnić” potrzebny jest specyficzny enzym. W przypadku jego dysfunkcji, jesteśmy narażeni na niedobory biotyny (ale o tym za chwilę).
[su_spacer=”20″]
Jakie funkcje spełnia biotyna w naszym organizmie?
- Bierze udział w syntezie kwasów tłuszczowych
- Jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesów związanych z przemianami tłuszczów, węglowodanów i białek
- Zapewnia prawidłowy wzrost i rozwój organizmu
- Współuczestniczy z witaminą K w przebiegu procesu krzepnięcia krwi
- Jest istotna dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego
Jak same widzicie, rola biotyny nie ogranicza się do bycia gwiazdą suplementów na nadmierne wypadanie włosów. Dlatego warto zwrócić na nią uwagę nie tylko jeśli walczymy z tego typu problemem.
Kiedy naprawdę potrzebujemy biotyny?
Biotyna jest wszechobecna, można zaryzykować stwierdzeniem, że jest jednym z najpopularniejszych składników suplementów diety. Pozostaje jednak pytanie – czy naprawdę musimy suplementować ten składnik?
Mogłoby się wydawać, że skoro biotyna tak powszechnie występuje w suplementach to należy do składników, które niezwykle ciężko dostarczyć z dietą i którego nasz organizm na pewno nie produkuje. Tymczasem zarówno jedno, jak i drugie stwierdzenie nie jest prawdą. Po pierwsze, pewne ilości biotyny produkowane są przez drobnoustroje, które zasiedlają nasz układ pokarmowy. Po drugie, biotyna to związek, który powszechnie występuje w produktach roślinnych i zwierzęcych. Zawsze jest jednak jakieś „ale”. Teoretycznie wszystko wydaje się proste, ALE są sytuacje, w których pomimo produkcji endogennej i powszechnemu występowaniu w żywności można rozważyć zwiększenie udziału produktów z biotyną w diecie, a w dalszej kolejności suplementację.
[su_spacer=”20″]
Sprawdź czy należysz do grupy szczególnie zagrożonej niedoborem biotyny
Niedobory biotyny występują rzadko co wynika z czynników opisanych przeze mnie powyżej. Są jednak osoby, które należą do grupy narażonej na niedobory tego składnika. Do niedoborów biotyny predysponuje:
- Długotrwałe stosowanie antybiotyków i/lub inne czynniki, które przyczyniają się do zaburzeń w funkcjonowaniu mikroflory jelit.
- Przyjmowanie leków zaburzających aktywność biotynidazy – enzymu, który uwalnia biotynę z połączeń z białkami. Do tego typu leków zalicza się, m.in. kwas walproinowy stosowany w leczeniu padaczki oraz izotretynoinę wykorzystywaną w leczeniu trądziku.
- Długotrwałe żywienie pozajelitowe
- Ciąża
- Zaburzenia trawienia i wchłaniania
- Hiperglikemia i insulinooporność
- Nadmierna ilość surowych jajek w diecie. W surowych jajkach znajduje się awidyna, która tworzy kompleks z biotyną przez co uniemożliwia jej wchłanianie w układzie pokarmowym.
- Uwarunkowania genetyczne (wrodzony niedobór biotynidazy, o której pisałam wyżej)
- Alkoholizm
[su_spacer=”20″]
Nadmierne wypadanie włosów i inne objawy niedoboru biotyny
Po biotynę sięgamy najczęściej, gdy obserwujemy u siebie nadmierne wypadanie włosów. Jeśli chodzi o pozostałe objawy jej niedoboru to zazwyczaj w pierwszej kolejności bierzemy pod uwagę inne składniki. Myślę jednak, że warto wiedzieć w jaki sposób (oprócz wypadania włosów) nasz organizm manifestuje nam niedobór tego składnika.
Zacznijmy jednak od nadmiernego wypadania włosów skoro jest to problem najczęściej kojarzony z niedoborem biotyny. Czy słusznie? Okazuje się, że słusznie. Tak jak już wspominałam, biotyna jest składnikiem niezbędnym do prawidłowego przebiegu procesów przemiany białek, węglowodanów i tłuszczów. Dlatego przypuszcza się, że jedną z przyczyn nadmiernej utraty włosów mogą być zaburzenia w metabolizmie tłuszczów związane z niedoborem biotyny. Ponadto, jest to składnik niezbędny do budowy keratyny – naturalnego budulca włosów. Jedną z przyczyn nadmiernego wypadania włosów jest także łojotokowe zapalenie skóry głowy. W tym przypadku biotyna może okazać się zbawienna, ze względu na zdolność do osłabiania nadmiernej aktywności gruczołów łojotokowych.
Korzystne działanie biotyny w przypadku nadmiernego wypadania włosów znajduje odzwierciedlenie w wynikach badań naukowych. Trueb (2016) zaobserwował niski poziom biotyny u kobiet, które zmagają się z tym problemem. Dodatkowo odnotował, że u 11% badanych problem z niedoborem biotyny miał charakter wtórny i wynikał z chorób w obrębie układu pokarmowego, stosowania antybiotyków, kwasu walproinowego oraz izotretynoiny. Z kolei Durusoy i wsp. (2009) zaobserowali, że u pacjentów z niedoborem biotyny o różnym podłożu (m.in. genetycznym, spowodowanym zażywaniem określonych leków) podawanie biotyny przyczyniło się do zahamowania nadmiernej utraty włosów.
A co z pozostałymi objawami niedoboru biotyny? Czy zdajemy sobie z nich sprawę? Nadmierne wypadanie włosów to duży problem, ale trzeba mieć świadomość, że nasz organizm również w inny sposób manifestuje niedobór tego ważnego składnika. Do pozostałych objawów niedoboru biotyny należą:
- Zaburzenia w metabolizmie tłuszczów, które mogą prowadzić do zwiększenia stężenia cholesterolu we krwi.
- Osłabienie paznokci
- Stany depresyjne
- Znużenie, osłabienie mięśni
- Brak apetytu
- Nudności i wymioty (w związku z tym, że kobiety w ciąży narażone są na niedobór biotyny warto wziąć to pod uwagę przy występowaniu ciążowych mdłości i wymiotów)
- Zapalenie spojówek
- U niemowląt z brakiem biotynidazy obserwuje się niskie ciśnienie tętnicze krwi, zanik nerwu wzrokowego oraz zmiany zapalne w obrębie skóry i spojówek.
Nadmierne wypadanie włosów? Sprawdź swój jadłospis!
Niedobór biotyny występuje bardzo rzadko. W związku z tym, że jest to składnik powszechnie występujący w żywności, warto sprawdzić najpierw czy nasza dieta jest odpowiednio urozmaicona.
Do produktów będących dobrym źródłem biotyny zalicza się:
- produkty zwierzęce: jajka (uwaga na surowe), mięso drobiowe
- warzywa i owoce: kalafior (jest warzywem najbogatszym w biotynę), szpinak, pomidory, banany, cebulę, marchew
- inne produkty: orzechy włoskie, migdały, drożdże
W jaki sposób przygotowywać potrawy z produktów bogatych w biotynę, aby jej straty były jak najmniejsze? Witaminę H uznaje się za względnie niewrażliwą na proces ogrzewania, działanie tlenu oraz światła. Straty szacuje się na poziomie 0-15% co jest wartością niewielką w porównaniu, np. do witaminy C czy E. Warto jednak pamiętać o tym, że nie spożywamy biotyny w izolowanej formie, więc w naszych posiłkach występują inne składniki, o które warto dbać!
[su_spacer=”20″]
Fałszowanie testów i inne skutki nadmiaru
Czy biotynę można „przedawkować”? Na ten moment nie mamy wystarczających dowodów na to, że jest to możliwe. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, nie obserwuje się niepożądanych objawów związanych ze spożywaniem większych dawek biotyny przez dłuższy okres czasu. Osobiście nie należę jednak do zwolenniczek przyjmowania wszystkiego w formie syntetycznej jeśli nie ma ku temu wyraźnych wskazań. Nie będę jednak w tym miejscu przyjmować jednoznacznego stanowiska, ponieważ wszystko jest kwestią indywidualną. Otwarte pozostaje pytanie z jakim stopniem niedoboru mamy do czynienia, co jest jego przyczyną i na ile konkretne rozwiązania przyniosą oczekiwany efekt w danym przypadku.
Suplementując biotynę trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że posiada ona niezwykłą zdolność do…fałszowania testów. Konkretnie chodzi o testy immunochemiczne, które wykorzystują technologię biotyny oraz streptawidyny. Metody analityczne opierające się na układzie streptawidyna-biotyna charakteryzują się większą czułością i dzięki temu umożliwiają oznaczanie bardzo małych stężeń wybranej substancji w materiale biologicznym (np. krwi). Przyjmowanie suplementów z biotyną może stać się przyczyną zafałszowania tego typu testów. Zależy to od ich konstrukcji, wielkości przyjmowanej przez nas dawki oraz stężenia biotyny w badanej próbce. Warto zaznaczyć, że niezwykle istotny jest czas, jaki upłynie od przyjęcia ostatniej dawki suplementu do pobrania materiału do badań laboratoryjnych. Biotyna dość szybko ulega degradacji dlatego odstęp bezpieczny to około 3-6 godzin.
Układ biotyna-streptawidyna wykorzystuje się, m.in. w testach służących do oznaczania fT4, fT3, TSH, testosteronu, progesteronu, estradiolu, LH i FSH, witaminy B12. Co ciekawe, może również zaburzać oznaczenie hCG w moczu.
Wybrane źródła naukowe, z których pochodzą informacje znajdujące się we wpisie:
- Almohanna HM, Ahmed AA, Tsatalis JP, Tosti A, The Role of Vitamins and Minerals in Hair Loss: A Review, „Dermatology and Therapy”, nr 9 (1) 2019.
- Boccaletti V, Zendri E, Giordano G, Gnetti L, De Panfilis G. Familial uncombable hair syndrome: ultrastructural hair study and response to biotin. Pediatr Dermatol. 2007;24(3):E14–6.
- Daulatabad D, Singal A, Grover C, Chhillar N. Prospective analytical controlled study evaluating serum biotin, vitamin b12, and folic acid in patients with premature canities. Int J Trichol. 2017;9(1):19–24.
- Durusoy C, Ozenli Y, Adiguzel A, et al. The role of psychological factors and serum zinc, folate and vitamin B12 levels in the aetiology of trichodynia: a case-control study. Clin Exp Dermatol. 2009;34(7):789–92.
- Gio EL, Rajani K, Diet and hair loss: effects of nutrient deficiency and supplement use, „Dermatol Pract Concept”, nr 7 (1) 2017
- Rushton DH, Nutritional factors and hair loss, „Clinical and Experimental Dermatology”, nr 27 (5) 2002.
- Trueb RM. Serum biotin levels in women complaining of hair loss. Int J Trichol. 2016;8(2):73–7.