Masa ciała a planowanie ciąży – 3 najczęstsze pytania

Jaki wpływ może mieć masa ciała na planowanie ciąży? Czy w ogóle ma jakikolwiek wpływ? Na te i inne ważne pytania odpowiem w poniższym artykule. Wybrałam spośród Waszych pytań te, które pojawiają się najczęściej i budzą największe wątpliwości.

Pytanie numer 1. – Czy masa ciała ma duży wpływ na planowanie ciąży?

Tak. Masa ciała to nie tylko kwestia tego co się komuś podoba, a co nie. Tkanka tłuszczowa to narząd endokrynny, który ma wpływ na działanie licznych hormonów. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar nie pozostaje obojętny dla metabolizmu steroidów, produkcji i działania insuliny oraz innych ważnych hormonów (m.in. leptyny, rezystyny, greliny i adiponektyny). Otyłość może wiązać się również ze zmniejszonym wydzielaniem hormonu wzrostu. Jest on odpowiedzialny za prawidłowe wydzielanie i działanie hormonów odpowiadających za produkcję komórek jajowych i plemników.

Zmiany hormonalne, a co za tym idzie również metaboliczne mają wpływ na rozwój pęcherzyka, a także implantację i rozwój zarodka. Zaburzone funkcjonowanie gospodarki hormonalnej na skutek nieprawidłowej masy ciała niesie za sobą również ryzyko zaburzeń owulacji. Nie należy również zapominać, że tkanka tłuszczowa to miejsce produkcji związków o charakterze prozapalnym, które obniżają płodność oraz wykazują negatywny wpływ na leczenie chorób o podłożu zapalnym (m.in. Hashimoto, endometrioza).

Kilka ważnych obserwacji z badań naukowych

• Otyłe kobiety z BMI przekraczającym 30 kg/m2 są obarczone ponad 2-krotnie większym ryzykiem zaburzeń płodności z powodu zaburzeń owulacji (Chavarro i wsp. 2007)
• Z podwyższoną wartością BMI (≥ 25 kg/m2) u kobiet w ciąży jest związane większe ryzyko samoistnego poronienia (Metwally i wsp. 2008)
• Większe ryzyko niepłodności wywołane zaburzeniami owulacji jest związane z BMI poniżej 20,0 lub powyżej 24,0 kg/m2 (Rich-Edwards i wsp. 2002)
• Wzrost wartości WHR rzędu 0,1 wiąże się ze zmniejszeniem prawdopodobieństwa poczęcia dziecka o 30% (Zaadstra i wsp. 1993)

W ramach podsumowania informacji dotyczących wpływu tkanki tłuszczowej na funkcje rozrodcze wklejam dla Was tabelkę.

Jak same widzicie masa ciała (zarówno niedowaga, jak i nadmierna masa ciała) może mieć naprawdę duży wpływ na płodność. Dlatego mówiąc o potrzebie utrzymania prawidłowej masy ciała nie mamy na myśli wyłącznie tego, co się komuś podoba, a co nie…

[su_button url=”https://kobiecastronadietetyki.pl/dieta-w-ciazy-podczas-starania-sie-dziecko/sklep/” target=”blank” background=”#c8689c”]Zobacz moje jesienne jadłospisy wspierające płodność[/su_button]

Pytanie numer 2. – Jak szybko powinnam schudnąć?

Część osób wciąż żyje w przekonaniu, że im szybszy i bardziej spektakularny efekt tym lepiej. Tymczasem jeśli idziemy w kierunku diet o mocno restrykcyjnym charakterze (np. 500 kcal, 1000 kcal) powinnyśmy pamiętać o poniższych kwestiach.

• Mocno restrykcyjne diety wiążą się z podwyższonym ryzykiem niedoborów żywieniowych, które mają niekorzystny wpływ na płodność. Dlatego z jednej strony tracimy nadmiar tkanki tłuszczowej i jest to pozytywne, ale z drugiej pozbawiamy się wielu cennych składników, które mają korzystne działanie (przeczytaj więcej na temat roli witamin podczas starań oraz znaczeniu składników mineralnych przy planowaniu ciąży).
• Planowanie ciąży wymaga od nas wykształcenia nawyków żywieniowych, które zostaną z nami przez cały okres ciąży (a najlepiej przez całe życie). W ciąży nie stosujemy diet odchudzających dlatego nawyki, które wypracujemy przed poczęciem mają ogromne znaczenie. Nadwaga i otyłość jest niebezpieczna zarówno dla kobiety w ciąży, jak i dla dziecka (przeczytaj mój artykuł na temat masy ciała w ciąży). Dlatego warto kształtować nawyki żywieniowe, które do niej nie dopuszczą zamiast chwytać się chwilowych rozwiązań.
• Zbyt niska kaloryczność diety w stosunku do zapotrzebowania naszego organizmu oznacza spowolnienie metabolizmu i efekt jojo w dłuższej perspektywie czasu. Jeśli w przeszłości eksperymentowałyście z restrykcyjnymi dietami, a teraz macie problem aby schudnąć to może być to jedna z przyczyn.

Wobec tego, jak powinna brzmieć odpowiedź na pytanie o to, ile powinnam schudnąć podczas planowania ciąży? Zalecane tempo redukcji masy ciała to 0,5 – 1 kg na tydzień. Jeśli wydaje Wam się, że to za mało to uwierzcie mi, że w dłuższej perspektywie czasu okaże się, że jest to znacznie lepsze rozwiązanie niż reklamowane – 10 kg w miesiąc itp.

Pytanie numer 3. – Czy planowanie ciąży to czas zmian wyłącznie dla kobiety? Czy masa ciała mojego partnera/męża również ma znaczenie?

Planowanie ciąży na pierwszy rzut oka to czas zmian dla kobiety. Pamiętajmy jednak, że efektywność starań zależy zarówno od kobiety, jak i mężczyzny. Poza tym, z czysto praktycznego punktu widzenia łatwiej jest nam przestrzegać zaleceń zdrowego odżywiania jeśli mamy wsparcie w drugiej osobie 🙂

Na początku wspomniałam, że niedowaga oraz nadmierna masa ciała ma duże znaczenie dla płodności kobiety. W związku z tym możecie zapytać czy w przypadku mężczyzn nie występuje taka zależność? Odpowiedź brzmi: występuje. Nadmierna masa ciała może mieć negatywne działanie na kilku płaszczyznach, m.in. hormonalnej, genetycznej, termicznej oraz zaburzeń seksualnych (najczęściej mamy tu na myśli zaburzenia erekcji).

Kilka ważnych obserwacji z badań naukowych

• Wskaźnik masy ciała (BMI) ponad 25 kg/m2 wiązał się z obniżoną jakością nasienia. Wartość BMI była proporcjonalnie związana ze stężeniem estradiolu i odwrotnie proporcjonalnie związana ze stężeniem testosteronu we krwi (Chevarro i wsp. 2010)
• W duńskim badaniu kohortowym obejmującym grupę ponad 2000 mężczyzn potwierdzono, że nadwaga i otyłość mogą znacząco zmieniać profil hormonalny we krwi mężczyzn (Aggerholm i wsp. 2008)
• Zaburzenie parametrów nasienia u mężczyzn z BMI ponad 25 kg/m2 dotyczyło głównie obniżenia objętości ejakulatu (Chevarro i wsp. 2010)

Jak same widzicie planowanie ciąży to zadanie nie tylko dla kobiet, ale i dla mężczyzn. Masa ciała Waszych partnerów/mężów może mieć również wpływ na powodzenie starań.

Planowanie ciąży a masa ciała – podsumowanie

W badaniach naukowych możemy znaleźć potwierdzenie tego, że masa ciała (zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn) ma bardzo duże znaczenie podczas starań. Pamiętajmy, że mowa tu nie tylko o nadmiernej masie ciała, którą obserwujemy częściej, ale i o niedowadze. Warto mieć również na uwadze to, że w drodze do osiągnięcia i utrzymania prawidłowej masy ciała nie pomogą nam mocno restrykcyjne diety. W dłuższej perspektywie czasu przyniosą one więcej szkody niż pożytku. Dlatego powinniśmy skupić się na indywidualnym planie zmiany nawyków żywieniowych, które zostaną z nami na dłużej!

[su_button url=”https://kobiecastronadietetyki.pl/dieta-w-ciazy-podczas-starania-sie-dziecko/sklep/” target=”blank” background=”#c8689c”]Zobacz moje jesienne jadłospisy wspierające płodność[/su_button]

Wybrane źródła naukowe, z których pochodzą informacje znajdujące się we wpisie:

• Aggerholm A.S., Thulstrup A.M., Toft G. i wsp.: Is overweight a risk factor for reduced semen quality and altered serum sex hormone profile? Fertil. Steril. 2008; 90: 619–626.
• Chavarro J.E., Rich-Edwards J.W., Rosner B.A. i wsp.: Diet and lifestyle in the prevention of ovulatory disorder infertility. Obstet. Gynecol. 2007; 110: 1050–1058.
• Chevarro J.E., Toth T.L., Wright D.L. i wsp.: Body mass index in relation to semen quality, sperm DNA integrity, and serum reproductive hormone levels among men attending an infertility clinic. Fertil. Steril. 2010; 93: 2222–2231.
• Metwally M., Ong K.J., Ledger W.L. i wsp.: Does high body mass index increase the risk of miscarriage after spontaneous and assisted conception? A meta-analysis of the evidence.
• Fertil. Steril. 2008; 90: 714–726.
• Rich-Edwards J.W., Spiegelman D., Garland M.: Physical activity, body mass index, and ovulatory disorder infertility. Epidemiology 2002; 13: 184–190.
• Zaadstra B.M., Seidell J.C., Van Noord P.A. i wsp.: Fat and female fecundity: prospective study of effect of body fat distribution on conception rates. Br. Med. J. 1993; 306: 484–487.